Het antwoord op de vraag ‘Hoe stimuleren we een kwaliteitscultuur die bijdraagt aan het kwaliteitsborgingsysteem?’ is niet eenduidig. Het hangt af van factoren die in de verschillende definities van kwaliteitscultuur naar voren komen. Bijvoorbeeld, de Onderwijsraad (2015) zegt dat ‘zelfreflectie, aanpassingsvermogen en betrokkenheid van alle betrokkenen’ de sterkte van de kwaliteitscultuur bepalen. Maar hoe bereik je meer zelfreflectie, aanpassingsvermogen en betrokkenheid?

Kwaliteitssysteem

Een kwaliteitssysteem ondersteunt een kwaliteitscultuur. Hoe goed afspraken en procedures worden toegepast, hangt af van hoe belangrijk betrokkenen ze vinden voor het gewenste resultaat. Het kwaliteitssysteem beïnvloedt het gedrag van medewerkers en omgekeerd. Hobéon ondersteunt onderwijsorganisaties bij het opzetten van een intern kwaliteitssysteem dat past bij hun werkwijze. We helpen instellingen bij het begrijpen van gedrag in teams en hoe dit het functioneren beïnvloedt. 
 

Constructieve cultuur

Hobéon maakt daarbij gebruik van de wetenschappelijk gevalideerde meetinstrumenten van Human Synergistics. Met de opbrengsten daarvan kan een brug worden geslagen tussen constructieve waarden en de tegengestelde waarden en ontstaat een meer constructieve cultuurstijl. Concreet betekent dit een cultuur waarin het bereiken van de organisatiedoelen wordt aangemoedigd door het ontwikkelen van mensen, het bevorderen van teamwork en synergie. Tegelijkertijd verhoogt een constructieve cultuur de effectiviteit en het aanpassingsvermogen op individueel-, groeps- en organisatieniveau. 

Tien tips 

De afgelopen jaren hebben onze adviseurs diverse cultuuranalyses en vraagstukken op het gebied van kwaliteitszorg en kwaliteitscultuur in onderwijsinstellingen begeleid. Hieronder hebben we tien tips op een rijtje gezet die voortkomen uit de ervaringen die we daarbij hebben opgedaan. 

1.  Ontwikkel visie en strategie

Ontwikkel een heldere visie en strategie. Beschrijf hierin kernwaarden, normen en de profilering van de instelling. Zorg voor een gedeelde visie door deze te baseren op gedeelde waarden van alle betrokkenen. 
 

2.  Geef structuur en sturing

Zorg voor leiderschap dat structuur biedt en sturing geeft aan strategieën. Stem bevoegdheden en verantwoordelijkheden af en leg deze vast. 

3. Maak doelen helder

Definieer werkprocessen vanuit heldere doelen. Om een verandering te realiseren in het huidige gedrag is een optimale verhouding tussen visie, belang, plan, middelen en competenties essentieel. Hoe die verhouding eruit ziet, is afhankelijk van de kernwaarden van de instelling.  
 

4. Betrek alle stakeholders 

Betrek alle stakeholders met behulp van een systematisch plan. Wees duidelijk waar zij inspraak in hebben, over mee mogen praten en over worden geïnformeerd. 

5.  Zorg voor gedeelde waarden

Zorg ervoor dat alle betrokkenen zich ‘eigenaar van kwaliteit’ voelen. De waarden die ten grondslag liggen aan kwaliteitscultuur zijn niet opgelegd, maar eerder een gevolg van bestaande structuren, gemeenschappelijke taal en de bewustwording van gedeelde waarden. 
 

6. Hanteer een waarderende aanpak 

Motiveer iedereen om samen naar kwaliteitsverbetering te streven. De waarderende aanpak kan hierbij behulpzaam zijn (Appreciative Inquiry - Managementmodellensite). Hiervoor zijn eenduidige communicatielijnen van belang en concrete inspiratiebronnen in de vorm van ‘ambassadeurs’.  

7. Maak bewustzijn van gedrag zichtbaar

Zorg voor regie in het creëren van bewustzijn van het eigen gedrag. Waarden, overtuigingen, verwachtingen, inzet en ervaringen leiden tot gedrag (Kramer, 2019). De culturele en psychologisch drijfveren van een individu zijn van invloed op zijn zelfreflectie, aanpassingsvermogen en betrokkenheid. Ook beïnvloedt het gedrag van een individu het gedrag van een ander. 

8. Zorg voor samenhang binnen de organisatie

Zorg voor samenhang tussen de verschillende subculturen binnen de organisatie. Benut diversiteit als kracht om een omgeving te creëren die levend en dynamisch is en waar alle individuen worden erkend en waarin zij zich kunnen ontwikkelen.

9. Streef open communicatie na

Hef blokkades op en streef een cultuur na van open communicatie en aandacht. Hecht waarde aan uitingen van vriendelijkheid en behulpzaamheid en draag dit uit. Dit zorgt voor cohesie in het gehele team.

10. Sta open voor verandering 

Wees extern gericht en creëer intern flexibiliteit. Sta open voor verandering en werk in co-creatie aan studiesucces van de leerling, deelnemer en/of student.

In het kort; een duidelijke werkwijze, verdeling van verantwoordelijkheden en betrokkenheid van medewerkers zijn essentieel voor het stimuleren van een effectieve kwaliteitscultuur. Hoe inspireer je collega's en leer je van elkaar? De adviseurs van Hobéon gaan hierover graag met u in gesprek!

Een aantal adviseurs van Hobéon, waaronder Heleen Hanssens is gecertificeerd voor het gebruik van de instrumenten van Human Synergistics.  Zij voert op basis van deze instrumenten een cultuuranalyse uit en begeleidt instellingen bij het vertalen van de meetresultaten naar de praktijk.  

Advies en masterclasses over kwaliteitscultuur

Heeft u vragen over de ontwikkeling van uw kwaliteitscultuur, dan informeer ik u graag. U kunt mij bereiken via heleen.hanssens@hobeon.com of telefonisch via 070 30 66 800. Ik verzorg ook (online) masterclasses over kwaliteitscultuur. Hierover leest u meer op onze website.