De taakverschuiving van examencommissies heeft geleid tot een vergaande professionalisering van examencommissies. Onmiskenbaar is dat er binnen instellingen veel meer aandacht is voor het werk en de (onafhankelijke) positie van examencommissies. Ook tijdens accreditaties van opleidingen is de examencommissie tegenwoordig een belangrijke gesprekspartner voor de beoordelende commissie van deskundigen. Hoewel 2010 inmiddels al weer enige tijd achter ons ligt, zijn naar mijn indruk ook veel examencommissies nog bezig met het maken van de beoogde transitie van boekhouder naar wakend oog. Dat is niet vreemd, vaak gaat het om een fundamentele herschikking binnen instellingen en opleidingen, een zorgvuldige implementatie hiervan vraagt tijd.

Opmerkelijk is nu dat in januari 2014, min of meer ‘out of the blue’ een wetswijziging wordt voorgesteld ten aanzien van de taken van examencommissies. In het wetsvoorstel technische verbeteringen WHW is namelijk voorzien in een toevoeging aan de taken van de examencommissie. Het gaat hierbij om een toevoeging  van een nieuw derde lid aan artikel 7.12 WHW dat zal luiden: “De examencommissie is verantwoordelijk voor de organisatie van en de procedures voor het afnemen van tentamens en examens.”

Deze wijziging wordt als volgt toegelicht in het wetsvoorstel:
“De taken van de examencommissie zijn met de Wet versterking besturing opnieuw vastgesteld. Met de inwerkingtreding van deze wet werd de taak van de examencommissie breder. Zo is het een taak van de examencommissie geworden om, binnen het kader van de onderwijs- en examenregeling, richtlijnen en aanwijzingen voor het beoordelen van de uitslag van tentamens en examens vast te stellen. Met genoemde wijziging van de wet is echter onbedoeld de rol van de examencommissie met betrekking tot de organisatie van en procedures rondom de tentamens en examens vervallen. In de praktijk blijken de examencommissies deze taak nog steeds uit te oefenen. Omwille van de duidelijkheid wordt deze taak opnieuw in de wet opgenomen.”

De voorgestelde wijziging is om twee redenen hoogst ongelukkig.

• Ten eerste zijn er naar mijn indruk maar (zeer) weinig examencommissies die feitelijk het afnemen van tentamens organiseren. De feitelijke organisatie is een tijdrovende klus, deze taak wordt (terecht) veelal ingevuld door of namens het management van de opleiding.
• Hiermee samen hangt ook de tweede reden waarom het voorstel ongelukkig is. Met de transitie van boekhouder naar wakend oog wordt juist beoogd de kwaliteitsborgende taak van examencommissies te benadrukken. Sinds 2010 bepaalt de WHW dan ook dat de examencommissie verantwoordelijk is voor het borgen van de kwaliteit van tentamens en examens. Bij deze kwaliteitsborgende taak past veeleer dat een examencommissie bijv. wel kwaliteitseisen stelt aan de organisatie, inrichting, procedures en uitvoering (via examinatoren) van tentaminering en examinering. Het is vervolgens aan het management (en examinatoren) om dit ook feitelijk te realiseren, daar ligt dus de verantwoordelijkheid voor de uitvoering. In haar kwaliteitsborgende rol gaat de examencommissie na of de uitvoering ook geschiedt conform de gestelde richtlijnen en aanwijzingen.

Als examencommissies door de voorgestelde wetswijziging nu wel weer verantwoordelijk worden voor de uitvoering (organisatie) van tentamens en examens wordt feitelijk een stap terug in de tijd gedaan. Dat kan, zeker gelet op het oogmerk van de wetgever (taakverschuiving) toch niet de bedoeling zijn? Het valt derhalve te hopen dat bij de behandeling van het wetsvoorstel ofwel de voorgestelde wijziging wordt ingetrokken, danwel dat tenminste een heldere toelichting wordt gegeven op de vraag hoe het woord ‘verantwoordelijk’ in het voorgestelde artikel 7.12 lid 3 moet worden gelezen (gelet op de kwaliteitsborgende taak van examencommissies).

Vragen of opmerkingen?

Heeft u naar aanleiding van deze bijdrage vragen of opmerkingen?  Neem contact op met mr. Frank Hendriks, senior adviseur, via (070) 30 66 800 of mail met f.hendriks@hobeon.nl