Duurzaam onderwijs: Engeland aan kop!
In 2005, bij de start van de United Nations Decade of Education for Sustainable Development (DESD 2005-2014), lanceerde Hefce (Higher Education Funding Council for England) haar visie om de hoger onderwijssector in Engeland leidend te laten zijn in de transitie naar een duurzame samenleving. Met nog twee jaar te gaan is het interessant een kijkje over de grens te nemen. Engeland blijkt een voorloper in Europa te zijn waar het gaat om coördinatie en prioriteit van duurzaam onderwijs.
Het actieplan van Hefce, met daarin een nationale strategie voor duurzaam hoger onderwijs, kent een non-prescriptieve aanpak, gericht op (financiële) ondersteuning, erkenning, motivatie & inspiratie en kennisdeling. Ondanks de enorme bezuinigingen en wijzigingen in het Britse onderwijsstelsel wordt er nog steeds een aanzienlijk deel van het te verdelen budget aan Education for Sustainable Development (ESD) besteed.
Ook in Vlaanderen staat leren voor duurzame ontwikkeling bij de overheid op de agenda. Op 19 april as. wordt er in Vlaanderen een breed maatschappelijk debat georganiseerd over de rol van het hoger onderwijs binnen de transitie naar een duurzame maatschappij. Als voorbereiding op dit debat vond afgelopen dinsdag 13 maart een policy seminar plaats, waarin internationale experts kennis en ervaring uitwisselden op het terrein van duurzaam onderwijs. Pieternel Boer nam namens Hobéon zitting in het panel. Andere deelnemers waren afkomstig uit Vlaanderen, Engeland en Nederland en vertegenwoordigden onderwijsinstellingen, de (semi)overheid, het MKB en studenten.
Adviseurs van Hefce en de Higher Education Academy presenteerden verschillende acties, maatregelen en good practices. Zo wordt er in Engeland naast verschillende ‘duurzame campus’ initiatieven steeds meer aandacht besteed aan het verduurzamen van de kernactiviteiten van het onderwijs, te weten onderwijs, onderzoek en dienstverlening. Een hele belangrijke ontwikkeling, aangezien dit natuurlijk de terreinen zijn waar het hoger onderwijs echt het verschil kan maken. De Britse overheid heeft hiertoe de Green Academy: Curricula for Tomorrow opgericht. Dit veranderprogramma richt zich op curricula verandering, het aangaan van partnerschappen en het ontwikkelen van onderwijsmateriaal.
In de discussie tijdens het seminar kwamen verschillende punten naar voren die van belang zijn bij het bevorderen van duurzaam hoger onderwijs. Voorbeelden zijn het inzetten van studenten als change agents, het betrekken van het MKB en het vormen van RCE’s (Regional Centre’s of Expertise), het belang van critical friends en het gebruik van netwerken (bijvoorbeeld het Copernicus netwerk, een Europees netwerk voor hoger onderwijs en duurzame ontwikkeling). De belangrijkste bijdrage van het onderwijs blijft echter het ontwikkelen van kennis en vaardigheden op het gebied van duurzame ontwikkeling voor alle studenten en in alle disciplines.
In Engeland wordt momenteel een pilot uitgevoerd op het gebied van het meten, verbeteren en promoten van duurzaamheid binnen universiteiten en hogescholen. Deze methode, genaamd LIFE (Learning in Future Environments), kan ingezet worden als startpunt voor interne discussie of als certificeringsmethode. Op het gebied van certificering werkt Hobéon momenteel aan de ontwikkeling van een instellingstoets MVO, waarmee duurzaamheidscertificering straks niet alleen op opleidingsniveau, maar ook op instellingsniveau mogelijk wordt. Een initiatief dat ook in Vlaanderen met veel enthousiasme wordt ontvangen. Door het adviseren en certificeren van opleidingen en instellingen draagt Hobéon bij aan het verduurzamen van het onderwijs. En er is nog veel te doen. Ondanks de vele goede initiatieven die in Nederland plaatsvinden ontbreekt een gemeenschappelijk gedragen visie op het Nederlands onderwijs in relatie tot duurzame ontwikkeling. Het gevolg is dat er veel ad hoc gebeurt, kennis verdwijnt en kansen blijven liggen. Tijd dus om een voorbeeld te nemen aan onze buren overzee en samen te werken aan een duurzaam onderwijsbeleid in Nederland!