Door Phineas Shapiro

De democratie heeft een lange geschiedenis in het onderwijs. Of, misschien beter gezegd, de universiteits- en hogeschoolraden kennen een lange geschiedenis. Er waren decennia waar ze meer en dan weer minder invloed hadden, maar hun bestaan toont het fundament van de democratische cultuur bij hoger onderwijsinstellingen. Die geschiedenis is anders op opleidingsniveau. We moeten niet vergeten dat opleidingscommissies pas sinds 2017 als medezeggenschapsorgaan zijn gepositioneerd. De positionering en het doel van opleidingscommissies is voor veel commissieleden nog onduidelijk. Om de democratie op het niveau van de opleiding te verankeren is het nodig om opleidingscommissieleden te versterken in hun rol. 

Bij Hobéon ondersteunen we onderwijsinstellingen bij de positionering van medezeggenschapsraden en opleidingscommissies. Dit omvat onder andere training voor medezeggenschapsleden en het faciliteren van bijeenkomsten om verschillende gremia bij elkaar te brengen. We bevorderen inzicht in de bestuurlijke structuur en moedigen het democratische gesprek binnen opleidingen aan. Iedereen moet weten wat zijn rechten, plichten, en (van grootst belang) verantwoordelijkheden zijn. Zo bouwen we samen aan de toekomst van het onderwijs. 

De tweede vraag van de motie van Kamerlid Westerveld gaat over de accreditatie. De zes jaarlijkse accreditatie van opleidingen speelt een belangrijke rol in het maatschappelijke vertrouwen in de kwaliteit van het onderwijs. Bij Hobéon hebben we veel ervaring met opleidingsaccreditatie. Het is niet vanzelfsprekend dat het democratisch proces aan de orde komt bij elke accreditatie; zeker niet bij een beperkte opleidingsbeoordeling die bij de meeste onderwijsinstellingen van toepassing is. Er wordt wel beoordeeld of er een functionerende opleidingscommissie is, maar niet of deze volledig handelt naar de geest van de wet. Om het functioneren van opleidingscommissies te waarborgen zou het accreditatiekader specifieke eisen moeten stellen aan de democratische procesgang. Welke invloed heeft de commissie in de praktijk?  

Bij de beoogde instellingsaccreditatie zal de maatschappij meer vertrouwen moeten hebben in het interne toezicht van instellingen op hun eigen opleidingen. En dat kan als het democratisch proces integraal onderdeel wordt van de kwaliteitsborging. Het is verstandig om in het accreditatiestelsel te verankeren dat bestuurders, docenten, studenten, onderzoekers en medewerkers een gemeenschap vormen die gebouwd is op democratische principes. Medezeggenschapsorganen vormen een essentieel onderdeel van deze verankering en kunnen effectief bijdragen aan het interne toezicht op onderwijskwaliteit. De kwaliteit berust dan op de collectieve afweging van verschillende belangen waarbij iedereen streeft naar het gezamenlijke doel van kwalitatief goed onderwijs en onderzoek. 

De overgang richting deze democratisch vorm van kwaliteitszorg zal veel professionalisering en samenwerking vragen. Wij dragen hier graag aan bij. Wilt u meer weten? Neem dan contact op via phineas.shapiro@hobeon.com.