Durven te differentiëren?

Het durven is dus wellicht niet de grootste drempel die men ervaart bij de profilering in het hbo, hoewel de presentatie van Ron Minnée  (directeur Hoger Onderwijs en Studiefinanciering van OCW) wel de indruk gaf dat er durf nodig was. Zijn overheid kwam over als moeder (of vader) die met nieuwe stimulansen en meetinstrumenten probeert om de rust, reinheid en regelmaat te herstellen in hoger onderwijsland. Maar de top van de tot puberen neigende en zelfs tot excellentie gegroeide instellingen die dinsdag 29 maart hun visie deelden met geïnteresseerde con-collega’s, toonde dat ze vooral ruimte willen om de essentie van het rapport Veerman voor hun eigen organisatie uit te werken.

Veerman

In essentie is met Veerman een systeem dynamische vraag gesteld en een eerlijke beantwoording daarvan vergt moed, volgens Ron Bormans, CvB voorzitter van de HAN en voormalig lid van de Commissie Veerman. Kan en moet het onderwijsaanbod eenvormig zijn? De commissie riep niet op om vanuit een taakverdeling het aanbod landelijk te reorganiseren. Juist de eigen en gedeelde verantwoordelijkheid moet de boventoon voeren. Bormans vertelde vanuit de ervaring met profilering binnen de HAN hoe een goed proces van profileren de inzet van alle medewerkers vergt en jaren duurt. Het is niet in te kopen, of op te leggen, maar moet in de haarvaten van de organisatie merkbaar zijn, worden uitgedragen en uitgestraald.

Profilering met ‘flagships’

In de middag schetste CvB voorzitter Wim Boomkamp hoe binnen een grote hogeschool als Saxion de profilering ook niet altijd even eenduidig kan zijn. Zij werken aan de enkele ‘flagships’, zoals High Tech, omdat dat uitstekend past in de regio Oost-Nederland. Maar die profilering zal niet afstralen op alle opleidingen - sommige opleidingen moeten gewoon kwaliteit bieden. En kunnen ze dat niet, dan moet men ook zo sterk zijn om iets af te stoten - bij voorkeur in overleg met con-collega’s in de omgeving, om zo nodig betrokkenen uit arbeidsmarkt en de studenten en docenten wel goed onder te brengen. Voor de kwaliteit van de docenten gaat Saxion ook hogere doelen stellen: 70% academisch opgeleid en 10% gepromoveerd, omdat het de begeleiding van de studenten sterk verandert en het past bij de keuze om te groeien in de rol als University of Applied Sciences, qua onderwijs, onderzoek en met interessante kernen van kennisvalorisatie die ook economische impulsen geven.

Profilering op kwaliteit en aanbod

Hans Uijterwijk van NHTV schetste hoe zijn hogeschool in 15 jaar is gegroeid tot een profilering met een beperkt, maar kwalitatief hoog onderwijsaanbod, terwijl hij met zijn aanbod in Breda geheel niet in de omgeving zit voor toerisme of media. Hij voelt zich niet afhankelijk van de instroom van studenten uit de directe omgeving (met een instroom van 20% mbo-ers, 50% havo en 30% vwo is het zeker geen doorsnee publiek dat zich aangetrokken voelt). Op dit punt heeft bijvoorbeeld Saxion een duidelijk andere opvatting, deze instelling neemt een regionale verantwoordelijkheid, zo schetste Boomkamp op zijn beurt.

NHTV is al 15 bezig met deze profilering en in 2012 is de Big Bang gepland - dan wordt daardwerkelijk volledig overgeschakeld op ‘internationaal’, met uitzondering van de bestuurstaal, omdat er toch aangesloten moet worden op de eisen van de Nederlandse overheid. En het volgende ijkpunt is het verkrijgen van de status van wo-onderzoeksinstelling, een logische stap na het verkrijgen van wo-onderwijsbekostiging en volgens Uijterwijk ook verdiend omdat het onderzoek dat er wordt verricht internationaal goed vergelijkbaar is. Deze CvB voorzitter gaf desgevraagd zijn succesfactoren: het circuit benutten, maar vanuit een eigen profilering. ‘Wij zijn nergens mee te vergelijken.’, stelde hij en hij is er zichtbaar trots op.

Andere voorbeelden

Tot slot bood deze masterclass nog voorbeelden van profilering, van de HAN (met nieuwe netwerkvorming zoals in de Zorgalliantie) en van Hogeschool Zeeland (met sterk aan deze regio gebonden specialistische opleidingen als in de Delta Academy) en gaf Guy Hendriks van ISO namens de studenten zijn visie op profilering. Hij benadrukte dat de studenten geen homogene doelgroep vormen en dat jongeren van de havo anders in het leven en hun studie staan dan mbo-ers of duale studenten die al werkervaring hebben. Door het aanbod ook naar deze doelgroepen te profileren (versnelde trajecten en ander maatwerk) en minder te investeren in holle reclameslogans, zouden meer mensen met passende studies beginnen en deze ook afmaken. Het aanbod moet transparanter zijn, evenals de kwaliteit. Hij vergeleek het met de energiemarkt, die inmiddels zodanig is veranderd dat mensen sneller en gerichter kunnen kiezen voor een aanbod dat past bij hun situatie.

De adviespraktijk van Hobéon

Vanuit Hobéon kunnen we alleen maar enthousiast worden van de wijze waarop de verschillende onderwijsaanbieders op eigen wijze en met eigen doelstellingen werken aan hun eigen profilering. Ze mogen wat ons betreft blijven puberen - daar blijven ze jong bij en continu innoveren is essentieel voor het onderwijs. Voor ondersteuning bij het profileren biedt Hobéon diverse instrumenten en methodieken, zoals scans en portretten van de instelling en/of de opleidingen. Ook daarin bieden we maatwerk, dus neem gerust contact op voor een gesprek over de mogelijkheden. Voor meer informatie over profileren en deze bijeenkomst kunt u contact opnemen met  Fred de Bruijn via (070) 30 66 800 of f.debruijn@hobeon.nl.