Door Lars Moratis en Pieternel Boer

Zo’n beetje het hele spectrum van maatschappelijke spelers is vertegenwoordigd in de Duurzame 100.
De ranglijst bevat pioniers, poldergoeroes en powerhouses uit bedrijfsleven, overheid, politiek, maatschappelijke organisaties, burgerij en wetenschap. Kritiek op zijn ranglijst is er altijd. Sommigen vinden dat het teveel over ‘groen’ en ‘energie’ gaat, anderen dat het beter een top-500 had kunnen zijn en weer anderen dat een ranking niet bij duurzaamheid past. Wat ons vooral zorgen baart, is dat het beroepsonderwijs in de lijst ontbreekt, evenals observaties die uiting geven aan de zorgelijkheid daarvan.

Het beroepsonderwijs mag niet op de ranglijst ontbreken

Het beroepsonderwijs heeft namelijk een essentiële rol in duurzaamheid te vervullen. Zo zorgt het voor bewustwording, karaktervorming en de ontwikkeling van vaardigheden en beroepsethiek. Ten tweede speelt het beroepsonderwijs een belangrijke rol in de toepassing en vernieuwing van kennis en technieken op het gebied van duurzaamheid. In de derde plaats is het beroepsonderwijs de route om het mainstream bedrijfsleven te laten aansluiten  op de duurzaamheidsagenda. Met andere woorden: het beroepsonderwijs is een groot duurzaam interventiemoment in de ontwikkeling van professionals dat we niet mogen laten lopen. Immers, zij die de BV Nederland op niveau van het duurzame Duitsland en Denemarken moeten brengen, zitten nu in de schoolbanken. 

Voor de goede orde: het is niet dat er niets gebeurt op het gebied van duurzaamheid in het beroepsonderwijs. Er zijn duurzaamheidsnetwerken, kenniscentra en lectoraten en volledige opleidingen die in het teken van duurzaamheid staan. Er zijn vele bevlogen docenten die iedere dag  weer  met passie voor de klas staan en  studenten zijn in onze ervaring een drijvende kracht achter duurzaamheid in het beroepsonderwijs. 
En natuurlijk is de duurzame top-100 op diverse manieren bij het beroepsonderwijs betrokken. Toch zegt het iets dat het beroepsonderwijs niet vertegenwoordigd is in de Duurzame 100.  Wat dat precies is, is speculeren, maar het belang van aansprekende voortrekkers en inspirerende leiders heeft zich in andere sectoren al bewezen.

Beroepsonderwijs: profileer je duurzame daadkracht!

Misschien is het beroepsonderwijs een (te) stille kracht en is zijn bijdrage alleen onder de oppervlakte zichtbaar. Maar goed, jezelf profileren is een kunst die duurzame doeners ook goed moeten verstaan. Wellicht wordt er te weinig aansprekend resultaat geboekt en draagt het beroepsonderwijs op dit moment simpelweg onvoldoende bij aan de transitie naar een duurzame toekomst. Wat voor ons als een paal boven water staat, is dat er te weinig wordt geïnvesteerd in de rol voor het beroepsonderwijs in duurzaamheid.
Het onderzoeksprogramma van NWO en De Groene Zaak is vooral gericht op de wetenschap, niet op beroepsonderwijs. Ook MVO Nederland, de nationale kennis- en netwerkorganisatie voor duurzaam ondernemen, heeft geen aandacht voor beroepsonderwijs.

Het Planbureau voor de Leefomgeving stelt dat onderwijs naast onderzoek integraal onderdeel van een innovatiesysteem gericht op duurzaamheid moet zijn – en ook hier geeft Duitsland het goede voorbeeld.
Als het beroepsonderwijs geen plek weet te veroveren in de Duurzame 100, zal de lijst naar onze verwachting, om met Marjan Minnesma te spreken, minder volhoudbaar blijken dan deze doet hopen. Het duurzame feest zou dan weleens in een flinke kater kunnen resulteren.

Vragen of opmerkingen?

Wilt u reageren op deze bijdrage van Pieternel Boer en Lars Moratis? Bel dan naar telefoonnummer (070) 30 66 800 of stuur een e-mail naar info@hobeon.nl.