Aanvullende eis

Om voor bekostiging in aanmerking te komen moeten nieuwe opleidingen van (bekostigde) hogescholen en universiteiten voldoen aan een aantal criteria. De criteria en procedure zijn uitgewerkt in de beleidsregel doelmatigheid hoger onderwijs 2014. Op ingediende dossier wordt de minister van OCW geadviseerd door de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs (CDHO).

In de procedure gold een bijzonder (aanvullend) criterium voor hbo-masteropleidingen. Met het verzorgen van hbo-masteropleidingen werd namelijk alleen ingestemd indien kon worden aangetoond dat de opleiding wordt gerealiseerd ten behoeve van een door de rijksoverheid vastgesteld prioritair gebied (topsectoren, zorg en onderwijs). Met een prioritair gebied werd gelijkgesteld een hbo-masteropleiding die aansluit op een driejarig hbo-bachelortraject voor vwo’ers.

Meer ruimte voor hbo-masters

In de Strategische Agenda Hoger Onderwijs en Onderzoek 2015-2025 stelde minister Bussemaker meer ruimte voor hbo-masteropleidingen in het vooruitzicht. In het belang van zowel de student als de arbeidsmarkt is een groei van het aantal hbo-masteropleidingen namelijk gewenst, aldus de minister. Bovendien blijft het aantal masterafgestudeerden achter bij het buitenland, terwijl de vraag naar hoger opgeleiden toeneemt. Daarnaast wordt ook ruimte gezien om naast specialistische hbo-masters ook bredere cross-sectorale masteropleidingen te ontwikkelen (Strategische Agenda p. 55).

Vandaag is een wijziging van de beleidsregel in de Staatscourant gepubliceerd. Met deze wijziging vervalt het aanvullende criterium voor hbo-masteropleidingen. Daarmee wordt het voor instellingen ook mogelijk om hbo-masteropleidingen aan te vragen die niet direct aansluiten op de topsectoren, zorg en onderwijs. In de praktijk ontstaat hiermee bijvoorbeeld meer ruimte voor het aanvragen van masteropleidingen in het economische domein.

Het loslaten van deze eis is een lang gekoesterde wens van de hogescholen. Het zal daarom ook geen toeval zijn dat deze wijziging uitgerekend op de dag dat de minister een actieplan voor masteropleidingen in ontvangst gaat nemen wordt gepubliceerd.

Werkend leren bij deeltijd

Naast het loslaten van het aanvullende criterium voor hbo-masters is nog een tweede wijziging van de beleidsregel doelmatigheid voorzien. Naar analogie van de uitzondering die geldt voor werkend leren bij duale opleidingen wordt namelijk een uitzondering opgenomen voor werkend leren bij deeltijdopleidingen. In de praktijk is dit een belangrijke wijziging omdat hiermee bepalingen ten aanzien van vestigingsplaats geen belemmeringen meer opleveren bij het gebruik maken van leren op de werkplek.

Meer wijzigingen aanstaande

Er zijn voor wat betreft het doelmatigheidsbeleid nog meer wijzigingen aanstaande. Deze lopen in de kern langs twee sporen. Ten eerste wordt verwacht dat de huidige beleidsregel en procedure op een flink aantal punten zal worden aangepast. Daarbij zal (naar wij hopen) tenminste aandacht zijn voor een nadere doordenking van de huidige criteria en de mate waarin en de wijze waarop de (kwantitatieve) arbeidsmarktbehoefte van opleidingen moet worden onderbouwd. Voorts zou het zeer wenselijk zijn indien het eens zou lukken om de beleidsregel zodanig te formuleren dat deze ook voor niet ingevoerden te begrijpen is.

Een tweede spoor betreft de discussie over de beoordeling van de doelmatigheid van bestaand onderwijsaanbod. Hierover schreef ik recent de weblogbijdrage Opleidingen in het hoger onderwijs: eens doelmatig, altijd doelmatig? Een nadere uitwerking van deze voorstellen wordt rond de zomer 2016 verwacht.

Dienstverlening Hobéon

Hobéon heeft een uitgebreide ervaring en expertise ten aanzien van het ontwikkelen en aanvragen van nieuwe opleidingen. Wij ondersteunen instellingen – in verschillende fases – bij het (door-)ontwikkelen van (nieuwe) opleidingen. Indien noodzakelijk zetten wij hiervoor ook onderzoeken in onder bijv. doelgroepen (leerlingen, werkveld) en/of het afnemende werkveld (arbeidsmarktonderzoek). Voorts hebben wij een zeer uitgebreide ervaring in het opstellen of becommentariëren van aanvraagdossiers voor nieuwe opleidingen.

Heeft u naar aanleiding van deze bijdrage vragen? Of bent u geïnteresseerd in de vraag wat Hobéon op dit vlak voor u of uw instelling kan betekenen? Neem dan contact op met mr. Frank Hendriks via (070) 30 66 800 of mail met f.hendriks@hobeon.nl.