Dit jaar vond voor de tiende keer op 10 oktober de Dag van de Duurzaamheid plaats. Naast diverse bedrijven, non-profit organisaties, overheidsinstellingen laten ook onderwijsinstellingen zien hoe zij duurzame ontwikkeling in het onderwijs bevorderen. Recent hebben 8 hogescholen een intentieverklaring ondertekend om de Sustainable Development Goals (SDG’s) in de onderwijsprogramma’s te verwerken. Doel is te zorgen dat alle studenten die met een diploma de arbeidsmarkt opgaan of gaan ondernemen, kennis hebben van de SDG’s en ook weten hoe deze toegepast kunnen worden in de praktijk en vertaald kunnen worden naar duurzame businesscases. Maar hoe wordt aantoonbaar dat afgestudeerden over competenties beschikken die bijdragen aan een duurzame ontwikkeling? En waar blijkt dat uit? De antwoorden op deze vragen zijn van belang voor de hogescholen, het werkveld en uiteraard voor de student.

Met de Auditing Instrument for Sustainability in Higher Education (AISHE) beoordeelt Hobéon de voortgang van duurzame ontwikkeling binnen een opleiding, waarbij wij ook de verankering van duurzame ontwikkeling in het onderwijs aantoonbaar maken.

Vanuit ons perspectief gaat het opleiden voor duurzame ontwikkeling over:

• Overdracht van en ontwikkeling van kennis over duurzame ontwikkeling in relatie tot het domein/werkveld in termen van People, Planet, Prosperity, tijd en plaats;
• Ontwikkelen van vaardigheden, zoals interdisciplinair samenwerken, ethische debatten voeren, systeemdenken, het uitwerken van toekomstscenario’s of het uitvoeren van een stakeholderanalyse;
• Ontwikkelen van een houding van verantwoordelijkheid en respect, persoonlijk leiderschap;
• Organisatieontwikkeling: transitie- en verandermanagement, stakeholderdialoog;
• Waardecreatie: van het streven zo weinig mogelijk schade toe te brengen naar het streven waarde toe te voegen.

SDG’s maken duurzame ontwikkeling zichtbaar, AISHE maakt ze aantoonbaar.

Visie en strategie

Het opleiden start met de visie over duurzame ontwikkeling in het onderwijs en de rol die de opleiding, samen met het werkveld en andere partners, ambieert in de vertaling van duurzaamheid in de beroepspraktijk. Een opleiding die zich actief profileert beschikt over een visie op duurzame ontwikkeling die passend of vooruitlopend is op de ontwikkelingen binnen het beroepenveld en onderbouwt deze visie in termen van People, Planet, Prosperity, tijd en plaats. Sommige opleidingen onderbouwen deze visie aan de hand van SDG’s zoals bij veel opleidingen bij Avans en VHL, sommige onderbouwen de visie vanuit het concept ‘Three Levels of Sustainability-model’ van Cavagnaro en Curiel en andere opleidingen gaan uit van concepten zoals circulaire economie.

Opleidingen vertalen deze visie op duurzaamheid in beleid en strategie. Periodiek evalueren de opleidingen de realisatie van de duurzame doelen in beleidsvelden als personeelsbeleid, communicatiebeleid en samenwerkingsverbanden. Ambitieuze opleidingen betrekken actief externe partners bij deze evaluaties en maken zichtbaar hoe de uitkomsten weer hun beslag krijgen in beleid.

Onderwijs

Een opleiding die zich systematisch profileert op duurzame ontwikkeling:

• heeft duurzame ontwikkeling integraal verankerd in de eindkwalificaties. De opleiding evalueert en actualiseert de eindkwalificaties regelmatig in relatie tot de visie.
• zet het didactisch concept doelgericht in voor het ontwikkelen van een attitude van verantwoordelijkheid voor duurzame ontwikkeling. Er bestaat een helder verband tussen visie en beleid rond duurzame ontwikkeling en het didactisch concept.
• Verweeft duurzame ontwikkeling vanuit de eindkwalificaties zichtbaar in het hele curriculum.
• Zorgt dat bij de uitvoering van opdrachten in het werkveld studenten het perspectief op duurzame ontwikkeling hanteren.

Concreet betekent dit dat de opleiding de duurzaamheidsdoelen verwerkt in de eindkwalificaties en het curriculum opbouwt middels een samenhangende duurzaamheidslijn. De duurzaamheidslijn bestaat uit theorie, opdrachten en projecten die bijdragen aan een kritisch houding en duurzame mindset. Het onderwijs leidt op tot professionals die in staat zijn om binnen hun beroepspraktijk of onderzoeksdomein betekenis te geven aan duurzame ontwikkeling en veranderingen kunnen initiëren.

Het didactisch concept sluit hierbij aan en kent werk-, onderwijs- en begeleidingsvormen die een duurzame houding en mindset stimuleren, denk hierbij aan het uitwerken van een stakeholdersanalyse met actuele belangentegenstellingen in opdracht van het werkveld, masterclassess van experts over circulaire economie, stages met sustainabilityscan of MVO-scan bij het stagebedrijf of discussies/werkvormen waarbij het ethisch handelen centraal staat.

Resultaten

En wat levert dit op? Volgens ons moeten de volgende resultaten zichtbaar zijn:

• De afgestudeerden kennen de betekenis van duurzame ontwikkeling binnen hun beroepspraktijk en zijn in staat veranderingen te initiëren.
• Onderzoek en onderwijs zijn systematisch gericht op het ontwikkelen van duurzame innovaties in beroepspraktijk en onderzoeksdomein.

Concreet betekent dit dat het werkveld relevante competenties zoals de kritisch houding, veranderkundige kennis, het afwegen van belangen en het onderzoekend vermogen bij afgestudeerden moet herkennen. Innovaties komen vaak tot stand door een nauwe (interdisciplinaire) samenwerking tussen lectoren-docenten-studenten en werkveld en hebben impact in de beroepspraktijk.

AISHE

De keuze om SDG’s te verwerken in curricula maakt de bijdrage van duurzame ontwikkeling herkenbaar in het onderwijs. Met AISHE maakt Hobéon duurzame ontwikkeling in het onderwijs aantoonbaar. Hiermee ondersteunen wij scholen bij de borging van duurzame ontwikkeling. 

In een volgend weblog gaan we verder in op de relatie tussen de SDG’s en de beoordeling van duurzaam hoger onderwijs middels het AISHE-kader.

Voor meer informatie over duurzame ontwikkeling neemt u contact op met Marvin Leerdam via 070 30 66 800 of m.leerdam@hobeon.nl.