Drie- en vierjarige hbo bacheloropleidingen

Een hbo bacheloropleiding heeft een studielast van 240 ects (studiepunten). Voor de meeste opleidingen betekent dit een programma van vier jaar met 60 etcs per studiejaar. De WHW lijkt dit ook voor te schrijven, althans dit zou kunnen worden afgeleid uit het samenstel van de artikelen 7.4, 7.4b en artikel 1.1 sub k van de wet.  De praktijk is echter dat er talloze afwijkingen van deze ‘regel’ zijn. Zo zijn in het recente verleden hbo bacheloropleidingen met meer dan 240 ects geaccrediteerd door de NVAO. Ook zijn er voorbeelden van hogescholen met programma’s welke leiden tot het behalen van 240 ects in een kortere periode. Dit is vaak het geval bij deeltijdopleidingen. Hierbij kan de student versneld een (maatwerk) traject doorlopen omdat er vrijstellingen worden verleend voor bijvoorbeeld elders/eerder verworven competenties. Er zijn echter ook voorbeelden van voltijd hbo bacheloropleidingen met een versneld studieprogramma, bijvoorbeeld door 80 ects aan te bieden in drie jaar.

Toelaatbaarheid driejarige hbo bacheloropleidingen

Over de toelaatbaarheid van met name driejarige voltijd hbo bacheloropleidingen zijn recentelijk met name door de Inspectie van het Onderwijs (inspectie) kanttekeningen geplaatst. Dit kwam met name aan de orde bij trajecten waarin nieuwe toetreders in het kader van een aanwijzingsprocedure worden beoordeeld door de inspectie. De inspectie leek zich op het standpunt te stellen dat driejarige hbo bacheloropleidingen niet toelaatbaar zijn, daar de WHW een vierjarige opleiding voorschrijft (zie hierboven). De NVAO heeft echter, ook in het recente verleden, wel opleidingen met driejarige programma’s geaccrediteerd. Dit zou kunnen leiden tot de vreemde situatie waarin een opleidingsprogramma van een nieuwe aanbieder vier jaar dient te omvatten, terwijl een gelijk(soortig) programma van een bestaande aanbieder ook in drie jaar mag worden aangeboden. Dat lijkt ons een onwenselijke ontwikkeling.

Een nieuwe beleidslijn?

Momenteel vindt overleg plaats over de toelaatbaarheid (maar ook de wenselijkheid) van met name driejarige hbo bacheloropleidingen tussen OCW, inspectie, NVAO en andere stakeholders. Hieruit lijkt een nieuwe, aangescherpte, beleidslijn te kunnen worden opgemaakt.

Ten aanzien van de wenselijkheid van versnelde hbo bacheloropleidingen lijkt te kunnen worden gesteld dat wordt erkend dat er een behoefte aan deze trajecten is en dat er gezocht dient te worden naar een structurele en adequate inbedding van deze trajecten in het bestel.

Ten aanzien van de toelaatbaarheid zal in de toekomst scherper worden toegezien dat een hbo bacheloropleiding ook 240 ects omvat. Bij de voltijd hbo bacheloropleiding geldt daarbij naar het zich laat aanzien in de toekomst het uitgangspunt dat de opleiding wordt aangeboden in vier jaar met 60 ects per studiejaar. Alle voltijd hbo bacheloropleidingen moeten in de toekomst derhalve een vierjarig programma hebben. Voor de aangewezen, niet bekostigde, hogescholen wordt het waarschijnlijk mogelijk om aan een geselecteerde groep studenten ook een versneld traject aan te bieden van maximaal 3×80 ects.

De betreffende instelling moet daarbij kunnen verantwoorden, naar wij aannemen met name bij de accreditatie, dat dit versnelde programma voor de geselecteerde groep studenten studeerbaar is en dat de voorzieningen en het personeel van dien aard zijn dat het aanbieden van een versneld programma ook mogelijk is. Ook zal uit het gerealiseerde niveau van de studenten (meestal de eindwerkstukken/scripties) moeten blijken dat studenten ook binnen een versnelde variant het vereiste hbo niveau kunnen halen.

Voor deeltijd en duale hbo bacheloropleidingen gaan waarschijnlijk minder stringente voorwaarden gelden. Bij deze opleidingen speelt maatwerk en vrijstellingen (deeltijd) en/of verwerven competenties op de werkvloer (duaal) een veel grotere rol. Dit heeft gevolgen voor de inrichting van de opleidingen.

Zodra meer bekend is over de definitieve beleidslijn inzake versnelde (driejarige) hbo bacheloropleidingen maken wij daar hier natuurlijk melding van. Wij kunnen u op dat moment ook berichten hoe Hobéon als vbi met deze materie zal omgaan.