Roep om duurzame ontwikkeling in het onderwijs
door Marvin Leerdam in samenwerking met Fokke Brouwer
In steeds meer sectoren in de samenleving klinkt de roep om duurzame ontwikkeling. Duurzame ontwikkeling van steden, natuurgebieden, de zorg, de woningmarkt, het onderwijs, de voedselketen en de energievoorziening staan maatschappelijk en politiek hoog op de agenda. Dit vertaalt zich ook in opleidingen in het (hoger) onderwijs: een transitie naar een duurzame samenleving vraagt, naast technische en economische know-how, veel van de verbeeldingskracht en het innovatieve vermogen van de toekomstige afgestudeerden/beroepsbeoefenaars.
In veel opleidingen in het hoger onderwijs is duurzame ontwikkeling hierom een thema geworden. Een technische opleiding waar geen aandacht besteed wordt aan de milieuaspecten die met de producten en ontwerpen samenhangen, zal niet veel meer voorkomen. Economische opleidingen zonder een introductie op Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen of het ethisch handelen van financiële professionals zijn geschiedenis.
Een duurzaam profiel zichtbaar maken
Opleidingen verschillen sterk in de mate waarin ze dit systematisch aanpakken en borgen. En onder de opleidingen die dit wél systematisch aanpakken zijn er ook die het niet heel expliciet naar buiten zichtbaar maken. Maar in toenemende mate wordt het belangrijk dit wél zichtbaar te maken, in het licht van de ambities van de universiteti, in verbinding van hogescholen met regionale zwaartepunten of als onderdeel van de eigen profilering in het landschap van het hoger onderwijs. Hogeschool Van Hall Larenstein bijvoorbeeld wil zich profileren als ‘groenste hogeschool van Nederland’, een profiel dat in de agrarische, landschappelijke en voedingssector waar zij zich op richt duidelijke relevantie heeft. Deze hogeschool laat in dat verband een doorlichting op het MVO-kader voor het hoger onderwijs bij zich uitvoeren. Avans Hogeschool profileert zich als ‘duurzame partner voor de regio’ en wil dat al haar opleidingen dit duidelijk en zichtbaar in hun eindkwalificaties en programma opnemen en een keurmerk Duurzaam Hoger Onderwijs op minimaal het twee-sterren-niveau behalen.
Dit wordt beoordeeld aan de hand van het AISHE-kader, het Auditing Instrument for Sustainibility in Higher Education. Het zou van grote betekenis zijn als een hogeschool van de omvang van Avans een dergelijke taak tot een goed einde zou brengen. De opleidingen van Avans Hogeschool zijn hard op weg om deze strategische opgaven te realiseren. Ook andere hoger onderwijsinstellingen beraden zich over de vraag hoe zij duurzame ontwikkeling, of een verwant concept als ‘wereldburgerschap’, een vast onderdeel van hun opleidingen en hun profiel kunnen maken.
Nieuwe inzichten en samenwerkingsvormen
Het duurzaamheidsconcept zoals dat in het AISHE-kader geformuleerd wordt, houdt in dat niet alleen het milieu (Planet) of de economische houdbaarheid (Profit) of de sociale verantwoordelijkheid (People) aan de orde is, maar juist de samenhang tussen deze aspecten in tijd en plaats. Het formuleren van de betekenis van de drie P’s ervaren de opleidingen vaak als een samenbindende en boeiende exercitie. Ook het nadenken over de ‘didactiek van maatschappelijke verantwoordelijkheid’, leidt tot spannende discussies tussen docenten onderling en met studenten en de opdrachtgevers uit het werkveld, met nieuwe inzichten en samenwerkingsvormen als resultaten.
Overzicht opleidingen met keurmerk DHO
Meer informatie over het keurmerk Duurzaam Hoger Onderwijs vindt u op onze themapagina. Wilt u zien welke opleidingen aantoonbaar werken aan duurzame ontwikkeling? Bekijk dan het overzicht met opleidingen met het keurmerk Duurzaam Hoger Ondewijs op onze website.